Ryszard Kajzer. Malarstwo, kolaże, plakaty

Wernisaż z udziałem artysty,
połączony z recytacją wierszy Anne Perrier
oraz koncertem skrzypcowym

Malarstwo, kolaż, plakat: Ryszard Kajzer

Projektant graficzny, autor plakatów, obrazów, kolaży, rysunków, ilustracji, książek i znaków graficznych, dr hab. Prof. Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Laureat wielu konkursów w kraju i za granicą. Prace w zbiorach muzeów i galerii Berlina, Budapesztu, Essen, Helsinek, Hong Kongu, Lahti, Mexico, Mons, Paryża, Pekinu, Poznania, Toyamy, Trnavy i Warszawy.

Jego obrazy, kolaże czy plakaty są, podobnie jak haiku, sztuką sugerowania znaczeń bez odsłaniania ich całkowicie. To świat, w którym nic nie jest dosłowne, świat pełen wolności, czułości, inteligencji i humoru, który wpisuje się w najlepsze dokonania mistrzów Polskiej szkoły plakatu.

Kuratorka wystawy: Katarzyna Matul

Poezja: Anne Perrier (1922- 2017), Les noms de l’arbre, Empreintes, Lausanne, 1989.

Pisarka i poetka z kantonu Vaud

Jej oszczędna, muzyczna poezja, z mieniącymi się obrazami, urzeka swoją prostotą, którą często porównuje się do stylu haiku. Jej twórczość została uhonorowana wieloma nagrodami (Prix Rambert, Prix des écrivains vaudois, Grand prix de Littérature française hors de France de l'Académie royale de Belgique ; Grand Prix national de la Poésie française).

Prezentacja poetki: Renata Latała

Recytacja wierszy: Elsa Cailletaud, Renata Latała

Koncert skrzypcowy: Miriam Kozak

Program:

Heinrich Ignaz Franz von Biber - Mystery sonatas: Passacaglia in G minor

George Philipp Telemann - Fantasia no. 8 in E major

Secret Garden - Song from a Secret Garden

Miriam Kozak

Absolwentka Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, obecnie doskonali swoje umiejętności w Haute École de Musique w Genewie. Jest laureatką wielu konkursów muzyki kameralnej. Miriam Kozak eksploruje piękno i emocje w muzyce. W swoich interpretacjach utworów barokowych, współczesnych i popularnych poszukuje historycznej autentyczności w brzmieniu, czerpiąc inspirację i odkrywając piękno muzyki klasycznej. Poświęca się działalności pedagogicznej i społecznej.

Elsa Cailletaud

Po ukończeniu studiów na kierunku translatoryka na Universytecie w Genewie, Elsa Cailletaud szkoliła się w pisaniu sztuk teatralnych i recytacji tekstów. Swoje pierwsze sztuki wyreżyserowała w Stanach Zjednoczonych i Finlandii w latach 2022-2023. W latach 2023-2024 wzięła udział w kilku czytaniach i występach ulicznych w Genewie. Jej twórczość podkreśla poetycki wymiar wielojęzyczności, która staje się siłą napędową kreatywności.

Renata Latała

Historyk z wykształceniem w zakresie filozofii, psychologii i europeistyki, jest pracownikiem naukowym w Katedrze Historii na Uniwersytecie Genewskim. Autorka licznych prac z zakresu relacji międzykulturowych, więzi intelektualnych w XIX i XX wieku, oraz intelektualnej historii katolicyzmu. Obecnie bada recepcję ruchu Solidarności w Szwajcarii i pracuje nad projektem z zakresu historii publicznej Solidarity1980.com.

Katarzyna Matul

Historyczka sztuki, pełniła funkcje kuratorki międzynarodowej kolekcji plakatu w Muzeum Plakatu w Wilanowie oraz kuratorki Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie. Jest autorką licznych publikacji z dziedziny historii sztuki, społecznej historii sztuki i projektowania graficznego. W 2023 roku nakładem szwajcarskiego wydawnictwa naukowego Alphil Presses ukazała się jej książka: De la résistance à l’autonomie. L’affiche polonaise face au réalisme socialiste, 1944-1954 [Od oporu do autonomii. Plakat polski wobec socrealizmu, 1944-1954]. Założycielka Galerii Grafit.

Ryszard Kajzer. Malarstwo, kolaże, plakaty

Od ponad dwudziestu lat Ryszard Kajzer tworzy w swoich plakatach bardzo osobistą i osobliwą, żywą galerię błyskotliwych i przyjaznych motywów obrazowo-tekstowych, których pierwszym zadaniem jest przyciągnięcie wzroku odbiorcy i zatrzymanie go na dłużej. Zwabione spojrzenie nie wpada jednak w pułapkę nakazu określonego sposobu myślenia. To świat, w którym nic nie jest dosłowne, to świat pełen wolności, czułości, inteligencji i humoru, który wpisuje się w najlepsze dokonania mistrzów Polskiej szkoły plakatu drugiej połowy XX wieku, a szczególnie jednego z największych jej przedstawicieli Henryka Tomaszewskiego, którego plakaty znajdują się w wielu prestiżowych światowych kolekcjach sztuki współczesnej. Zarówno dla Tomaszewskiego, jak i Kajzera plakat to przede wszystkim pewien specyficzny sposób myślenia, który można porównać do pisania haiku. Chodzi o to, by w możliwie najbardziej syntetycznej formie, zasugerować pewną atmosferę, klimat przedstawianego tematu. Reszta należy do odbiorcy.

W serii obrazów i kolaży stworzonych specjalnie na tę wystawę Kajzer wprowadza nas w bardzo osobistą refleksję o drzewach. Artysta obserwuje je z właściwą sobie czułością, zachwyca się tymi przyrodniczymi fenomenami, które mogą żyć setki lat tworząc w ziemi niezbadane korytarze korzeni lub nagle ożyć z martwego pnia. Jednak to nie wszystko: drzewa są również świadkami i symbolami historii jak brzoza, której językowe deklinacje na obrazie Birke przypominają o geopolitycznym położeniu Polski, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Drzewa są też oczywiście pretekstem do wejścia w nieoczywiste skojarzenia, znaki, koloryt, klimat, a nawet zapach i dźwięk. Zachęca do tego seria niemalże abstrakcyjnych rytmicznych kolaży Pory roku sugerująca upływ czasu czy obraz Drwal, z którego można wręcz poczuć słodki zapach ściętego drzewa.

Twórczość Kajzera udowadnia, że wymyślona przez twórców Polskiej szkoły plakatu specyficzna forma obrazowania oparta na syntetycznym znaku nie jest zarezerwowana dla plakatu. Język malarski artysty, podobnie jak w grafice, jest z założenia uproszczony, minimalistyczny, z płasko kładzioną farbą. Jesteśmy w świecie, który pod względem techniki i motywów wyrasta z plakatu, ale szybko się autonomizuje, bo odbiór nie musi tu być tak natychmiastowy jak w plakacie. Wzrok odbiorcy wolno podąża za lekko rozlaną farbą czy śledzi kontury, które tracą swoją plakatową ostrość. Jest tu więc znacznie więcej przestrzeni na osobistą refleksję, a także na jeszcze subtelniejszy odbiór typografii, w użyciu której Kajzer jest mistrzem jakich mało!

Tytuł wystawy „Arbrochements” jest neologizmem powstałym z połączenia francuskiego słowa „arbre” - drzewo i „rapprochements”, które oznacza „zbliżenia”, „porównania”, a także „zjednoczenie”. Połączenie tych dwóch słów sugeruje serdeczne zaproszenie do wejścia w obrazowy świat Ryszarda Kajzera, przybliżenia się do jego subiektywnego i wrażliwego spojrzenia na drzewa, a także do jego bardzo osobistego języka wizualnego, który sytuuje się między figuracją a abstrakcją i świadczy o wciąż żywym i niewyczerpanym bogactwie dziedzictwa Polskiej szkoły plakatu. Zestawienie na wystawie obrazów z plakatami i kolażami ma nie tylko umożliwiać porównanie motywów drzew, zastosowanie typografii czy użytych technik. W końcu przecież dzieła na papierze są też odległymi śladami drzew.

Katarzyna Matul, Kuratorka wystawy

  • Ryszard Kajzer